Bí ẩn hình xăm trên xác ướp người băng Otzi có niên đại 5.300 năm

Phân tích ban đầu cho thấy các hình xăm của người băng Otzi được rạch bằng một lưỡi dao rồi tẩm chất màu đen. Giờ đây, nghiên cứu mới nhất cho thấy rõ ràng rằng có một công cụ đâm thủng từng điểm, có phủ chất màu.

"Trong nhiều năm, tôi đã thực hiện rất nhiều cuộc trò chuyện với các thợ xăm chuyên nghiệp và khi nhìn vào những bức ảnh, họ nói, ồ, không, ồ, không, những hình xăm đó hoàn toàn không được cắt vào da…", Aaron Deter-Wolf, một nhà khảo cổ học thời tiền sử ở Tennessee (Mỹ), người có hình xăm tương tự như hình xăm của Otzi trên cổ tay, nhận định.

CNN

Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Khảo cổ học châu Âu vào tháng 3.2024, xem xét các tài liệu hiện có về hình xăm của Otzi và dựa trên các thí nghiệm hiện đại tái tạo kỹ thuật xăm cổ xưa.

"Hầu hết hình xăm đều ở chân và mắt cá chân. Một chiếc ở cổ tay trái và lưng dưới xung quanh cột sống cổ", Deter-Wolf nói.

Các nhà khoa học đã phân tích gần như mọi bộ phận trên cơ thể Otzi và đồ đạc kèm theo, vẽ nên một bức tranh chân thực về cuộc sống vào cuối thiên niên kỷ thứ 4 trước Công nguyên. Và bây giờ, nghiên cứu mới cung cấp sự hiểu biết tốt hơn về cách tạo ra những hình xăm lâu đời nhất trong lịch sử loài người, mặc dù vẫn còn những câu hỏi về ý nghĩa đằng sau nghệ thuật xăm trên cơ thể.

Ban đầu, các nhà nghiên cứu tin rằng Otzi bị chết cóng nhưng kết quả chụp X-quang năm 2001 cho thấy một đầu mũi tên cắm vào vai anh ta, điều này có thể là nguyên nhân gây tử vong. Người băng cũng bị chấn thương ở đầu và tay phải của anh có vết thương do chiến đấu.

CNN

Bí ẩn về cái chết của Otzi thu hút sự quan tâm vượt xa lĩnh vực khảo cổ học. Mỗi năm, hàng ngàn người đến thăm xác ướp hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Khảo cổ học Nam Tyrol ở Bolzano, Ý.

Dạ dày Otzi cung cấp thông tin về bữa ăn cuối cùng của anh. Nghiên cứu về DNA tiết lộ tổ tiên và ngoại hình, vũ khí cho thấy anh ta thuận tay phải và quần áo là cái nhìn hiếm hoi về những gì người cổ đại thực sự mặc.

Trong một nghiên cứu vào tháng 2.2016, Deter-Wolf đã biên soạn một cơ sở dữ liệu gồm hàng chục ví dụ về hình xăm cổ, bao gồm cả nghệ thuật trên cơ thể được tìm thấy trên xác ướp Ai Cập, Trung Quốc và Inca, xác định nghệ thuật trên cơ thể của Otzi là ví dụ lâu đời nhất được biết đến về hình xăm. Nghiên cứu cho thấy hình xăm là một tập tục văn hóa lâu đời và phổ biến, với nhiều phương tiện khác nhau để đưa sắc tố vào bên dưới da.

Deter-Wolf và các đồng nghiệp của ông cũng thử nghiệm nhiều kỹ thuật xăm truyền thống khác nhau trong một nghiên cứu vào tháng 9.2022. Sử dụng 8 công cụ được chế tạo từ xương động vật, đá, đồng và răng nanh lợn rừng, cùng với chiếc kim xăm hiện đại, nghệ sĩ xăm hình truyền thống người New Zealand và đồng tác giả nghiên cứu Danny Riday đã xăm lên chân của mình.

CNN

Chiếc dùi xương mà Otzi mang theo trong bộ dụng cụ của mình vẫn chưa được nghiên cứu chi tiết để xác nhận xem liệu các vết mòn cực nhỏ của nó có phù hợp với chức năng xăm mình hay không. Tuy nhiên, Deter-Wolf cho rằng điều đó khó xảy ra. "Nó gợi nhiều liên tưởng đến bộ dụng cụ của người thợ rừng hơn là bộ dụng cụ xăm mình", ông nhìn nhận.

Tại sao Otzi lại có nhiều hình xăm như vậy? Một lời giải thích được đưa ra trong các tài liệu khoa học vì chúng là kỹ thuật chữa bệnh cổ xưa, hơi giống với một hình thức châm cứu hơn là nghệ thuật trên cơ thể. Nhiều hình xăm có thể là cách người xưa điều trị chứng đau khớp ở lưng, đầu gối, hông và cổ tay.

"Chúng tôi không đồng ý với ý kiến cho rằng chúng có thể có tác dụng chữa bệnh. Chỉ vì thứ gì đó đã mang lại cho chúng ta phương pháp điều trị không có nghĩa là những hình xăm này không có giá trị biểu tượng về mặt văn hóa", Deter-Wolf nói.

Marco Samadelli, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu xác ướp Eurac Research, một viện nghiên cứu tư nhân ở Bolzano, cho biết công trình của Deter-Wolf đạt "tiêu chuẩn khoa học cao".

Ông viết qua email: "Các tác giả không khẳng định chắc chắn tuyệt đối về kỹ thuật xăm bằng dụng cụ nhọn đầu nhưng đưa ra những lời giải thích sâu rộng và hợp lý". Samadelli kêu gọi nhóm tiếp tục nghiên cứu về hình xăm của Otzi và cách chúng được tạo ra.